Bình minh hay Hoàng hôn tại Idlib (14/9)

Ngày 13/9 theo nguồn tin quân sự từ nhóm phiến quân đối lập Mặt trận Giải phóng Quốc gia (NLF), phía Thổ Nhĩ Kỳ đã cung cấp cho họ một số lượng vũ khí "tốt" bao gồm đạn dượcvà tên lửa chống tăng BGM-71 TOW để chuẩn bị cho việc phòng thủ và phản công các cuộc tấn công của lực lượng chính phủ Syria ở tỉnh Idlib phía Tây bắc Syria.
Nguồn tin cho biết thêm rằng vũ khí đã được chuyển đến tay các chiến binh NLF một tuần trước và được phân phối cho 5 cụm chỉ huy tác chiến bao gồm tất cả các phe nhóm vũ trang tham gia "Mặt trận" đang đóng quân trong khu vực tỉnh Idlib và một phần của các tỉnh Latakia, Aleppo và Hama.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan tuyên bố trên truyền thông vào ngày 7/9 rằng:

”Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không đứng yên nếu thế giới bỏ qua việc sẽ có hàng chục nghìn dân thường thiệt mạng chỉ để nhằm để phục vụ lợi ích của chính phủ Syria”. Ông cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải tìm một giải pháp hòa bình cho tình hình ở Idlib.

Phát ngôn này trùng với việc các mối đe dọa về một chiến dịch quân sự của các lực lượng trung thành với chính phủ Syria và Nga tại Idlib. Mở đầu bằng các hoạt động pháo kích và không kích đang diễn ra liên tục tại khu vực phiến quân kiểm soát những ngày gần đây và việc Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ triển khai hàng trăm phương tiện bọc thép vượt qua biên giới và thâm nhập vào các “điểm giám sát ngưng bắn’’ mà họ đã triển khai trong Idlib.

Cả Thổ Nhĩ Kỳ, phiến quân NLF và lực lượng chính phủ Syria cùng đồng minh của họ là người Nga đang thể hiện họ chuẩn bị cho một cuộc đối đầu không khoan nhượng.

Tuy nhiên, có lẽ đây chỉ là một động thái “Đánh lạc hướng” của các bên nhằm thực thi một kịch bản khác mà họ đã đồng thuận từ lâu.

Thỏa thuận Astana năm 2017 và các chiến dịch Abu Duhour / chiến dịch "Nhành Oliu" năm 2017/2018.

Vào 14-15 tháng 9 năm 2017, thỏa thuận cơ bản để giải quyết tình hình Syria và đặc biệt là khu vực đối lập tại tỉnh Idlib đã được thống nhất giữa các đại diện Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Iran tại Astana, Kazakhstan

Theo đó cả ba bên bảo trợ cho tiến trình hòa bình tại Syria đồng thuận trong một vấn đề cơ bản. Đó là chấm dứt sự hoạt động của các nhóm khủng bố tại Syria (Trong đó hai nhóm chính là tổ chức Nhà nước Hồi Giáo tự xưng (IS) và Hội đồng giải phóng vùng Sham (HTS)).

Đối với tỉnh Idlib và các khu vực thuộc các tỉnh Aleppo, Hama và Latakia, ba bên đồng thuận chia ra ba khu vực ảnh hưởng.

Chú thích ảnh: Ba vùng ảnh hưởng của Thổ Nhĩ Kỳ / Nga / Iran theo thỏa thuận Astana. Trừ trái qua phải Thổ Nhĩ Kỳ - Nga – Iran.

Trong năm 2017 và 2018, hàng loạt các chiến dịch của Quân đội Syria với sự trợ giúp của Nga và Iran đã diễn ra trên hầu khắp đất nước nhằm vào các nhóm vũ trang đối lập và khủng bố.

Chiến dịch Abu Duhour nhằm kiểm soát toàn bộ khu vực phía Đông của căn cứ Abu Duhour nằm trong tỉnh Idlib của quân chính phủ với sự hỗ trợ của Nga và Iran diễn ra từ tháng 11 năm 2017 và kết thúc vào tháng 2 năm 2018.

Một điểm đáng chú ý rằng trong khi nhóm khủng bố HTS ngoan cố chống cự, các phe nhóm đối lập ở vùng này nhanh chóng rút khỏi khu vực giao tranh với tổn thất không đáng kể.

Quân đội Syria, một cách “tình cờ” họ dừng lại tại ranh giới ảnh hưởng của Iran đã được vẽ theo bản đồ vùng ảnh hưởng của Astana. Và tiếp theo đó là sự hiện diện của các “điểm giám sát ngưng bắn’’ của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ dọc theo ranh giới này.

Cùng thời điểm, từ tháng 1 đến tháng 3 năm 2018 tại khu vực Afrin phía Tây Bắc, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ cùng với các chiến binh đối lập trung thành tung ra một chiến dịch có tên “Nhành Oliu” nhằm vào các nhóm vũ trang người Kurd.

Chiến dịch diễn ra ác liệt với sự chống cự kiên cường của các chiến binh người Kurd. Một điều đáng ngạc nhiên là Quân đội Syria đã không đáp ứng lời kêu gọi của người Kurd để vào tiếp quản các vùng đất mà họ vẫn còn kiểm soát trong thời gian giao tranh, chỉ tới khi người Kurd tháo chạy khỏi Afrin thì họ mới tiến vào tiếp quản các vùng đất mà người Kurd đã đồng ý để quân cảnh Nga đóng quân tại Bắc Aleppo và gần như không có giao tranh với lực lượng đối lập và quân đội Thổ Nhĩ Kỳ.

Khó có thể nói việc Thổ Nhĩ Kỳ và các nhóm đối lập “án binh bất động” trong chiến dịch Abu Duhour và Quân đội Syria làm điều tương tự trong chiến dịch ‘’Nhành Oliu’’ là tình cờ.

Cùng với sự cộng tác để giải quyết tình trạng của các chiến binh khắp Syria bằng cách “tập kết’’ về tỉnh Idlib, người Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ bằng cách ‘’điều khiến’’ các lực lượng đồng minh Syria đã và đang thể hiện họ là các bên đáng tin cậy để từng bước đem lại hòa bình, tiêu diệt khủng bố tại Syria chứ không phải là các bên đối lập nhau về quyền lợi tới mức gây chiến tranh với nhau.

Thổ Nhĩ Kỳ liệt HTS vào danh sách khủng bố, sự tập hợp của NLF.

Cho tới thời điểm hiện tại, gần như các nhóm liên kết với IS trên toàn lãnh thổ Syria đều đã bị tiêu diệt. Như vậy là chỉ còn một nhóm duy nhất là HTS (HTS đã được cộng đồng quốc tế liệt vào danh sách khủng bố toàn cầu) còn tồn tại tại tỉnh Idlib.

Vào ngày 3/9,sau khi những nỗ lực đàm phán để yêu cầu HTS giải tán nhóm và các chiến binh gia nhập các nhóm khác nằm trong thành phần NLF của Thổ Nhĩ Kỳ bị HTS từ chối. Thổ Nhĩ Kỳ đã liệt HTS vào danh sách khủng bố của nước này, khẳng định HTS  sẽ không còn bất kỳ cơ hội đàm phán nào trong tương lai.

Chú thích ảnh: Thổ Nhĩ Kỳ liệt HTS vào danh sách nhóm khủng bố thuộc al-Qaeda ngày 3/9/2018.

Tại tỉnh Idlib, ngay từ đầu năm 2018, xung đột đã nổ ra giữa hai nhóm vũ trang lớn là HTS và Mặt trận giải phóng vùng Sham (JTS). Kết quả sau nhiều tháng giao tranh với thiệt hại nặng, cả hai nhóm chấp nhận ngưng bắn với sự trung gian của nhóm lớn thứ ba tại Idlib đó là Mặt trận Giải phóng Quốc gia (NLF) - nhóm được Thổ Nhĩ Kỳ bảo trợ.

Vào cuối tháng 8 năm 2018, JTS tuyên bố nhóm sát nhập vào NLF nhằm "Chuẩn bị cho việc phòng thủ Idlib'' .

Chú thích ảnh: Bản đồ chi tiết về các vùng do NLF và HTS quản lý tại tỉnh Idlib – Xanh đậm HTS / Xanh nhạt NLF ngày 12/9/2018.

Có thể thấy rõ, NLF sau khi JTS sát nhập đã trở thành nhóm vũ trang có quân số đông nhất, kiểm soát diện tích lớn nhất trong khu vực đối lập Idlib.

Với việc Thổ Nhĩ Kỳ liệt HTS vào danh sách khủng bố, và NLF trở nên “lấn lướt’’ HTS khi quân số của NLF đã trở nên áp đảo, việc các nhóm vũ trang này xung đột là không thể tránh khỏi trong tương lai. Vậy câu hỏi là tương lai nào sẽ xảy ra ?

Chiến dịch ‘’Hoàng hôn Idlib’’ hay ‘’Bình minh Idlib’’.

Cho tới thời điểm hiện tại, việc các chiến dịch quân sự sẽ diễn ra trong tỉnh Idlib là có thể dự đoán. Nhiều nguồn tin cho rằng chiến dịch được Quân đội Syria đặt tên là ‘’Bình minh Idlib’’.

Nhưng trên thực tế, nhiều khả năng lực lượng chính tham chiến tại Idlib lại là quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và các chiến binh đối lập NLF. Một chiến dịch được thực hiện bởi một lực lượng đối lập nhằm vào các nhóm khủng bố tại tỉnh Idlib thì khó có thể sử dụng cái tên mà Quân đội Syria lan truyền.

Có thể thấy rõ các động thái đánh lạc hướng của cả hai bên nhằm vào một đối tượng chung: HTS và các nhóm vũ trang / khủng bố liên kết (Huras al-Deen, Ajnad al-Kavkaz, Jaysh al-Izza và Đảng Hồi giáo Đông Turkestan).

Các lực lượng tăng viện của Thổ Nhĩ Kỳ là các xe cơ giới bọc thép hạng nhẹ, các loại đạn dược mà NLF nhận được từ Thổ Nhĩ Kỳ lại là vũ khí để tấn công hơn là phòng thủ. Chúng sẽ không nhằm mục tiêu tác chiến là các xe cơ giới hạng nặng của Quân đội Syria.

Một kịch bản của chiến dịch “Hoàng hôn Idlib’’ đó chính là mở đầu bởi “Bình minh Idlib’’.

Các mũi tấn công của Lực lượng trung thành với chính phủ Syria với sự hỗ trợ của không quân Nga sẽ tạo ra 3 điểm nóng xung quanh khu vực Idlib đó là Tây Aleppo, Bắc Hama và Latakia.

Chú thích ảnh: Ba mũi tấn công giả định của ‘’Bình minh Idlib’’.

Các mũi tấn công này sẽ dừng lại ở ranh giới tỉnh Idlib và khu vực ảnh hưởng của Nga theo Astana, tạo áp lực khiến toàn bộ binh lính HTS và các nhóm liên kết phải phòng thủ trên một chiến trường rộng, các đơn vị "tinh nhuệ'' của HTS phải chôn chân trong các chiến hào.

Vào thời điểm này, NLF cùng các đơn vị cơ giới và đặc nhiệm Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tổ chức các cuộc tấn công đi cùng với nổi dậy của người dân để kiểm soát toàn bộ các đô thị mà HTS đang kiểm soát hiện tại như Thành phố Idlib, Saraqeb, Maarat al-Numan, Khan Sheikhoun vv..

Lực lượng này sẽ là chủ công tiêu diệt toàn bộ các nhóm khủng bố nằm phía Tây tỉnh Idlib dưới sự yểm trợ của không quân Nga và Thổ Nhĩ Kỳ.

Dự kiến ‘’Bình minh Idlib’’ sẽ diễn ra vào cuối tháng 9 năm 2018.

Dự kiến ‘’Hoàng hôn Idlib’’ sẽ diễn ra ngay khi giao tranh giữa quân đội Syria và HTS ''bế tắc'' trong tháng 10 năm 2018.

Như vậy vào cuối năm 2018, về cơ bản các bên tham chiến sẽ tiêu diệt hoàn toàn sinh lực của các nhóm khủng bố tại Idlib nói riêng và Syria nói chung để tiến tới một giai đoạn mới – giai đoạn liên bang hóa Syria.