Tình báo Syria đã giúp quân chính phủ chiến thắng như thế nào (31/5)

(Bài đã đăng trên SOHA.VN)
Khalil Aybor, phụ trách quay phim tuyên truyền của Jaysh al-Islam lại Đông Ghouta hoá ra lại là điệp viên ngầm của chính phủ.
Ảnh chụp anh này với cố thủ lĩnh Jaysh al-Islam, Zahran Alloush.

Cuộc nội chiến tại Syria đã thể hiện vai trò không thể thiếu được của các lực lượng tình báo trong chiến tranh hiện đại.
Ngay từ khi bắt đầu của cuộc nội chiến Syria năm 2011, các cơ quan tình báo Syria đã rất tích cực thu thập thông tin tình báo về âm mưu xâm nhập của các nhóm khủng bố ngoại quốc và như vậy cơ quan tình báo ở khắp nơi chuẩn bị sẵn sàng và không bất ngờ như trường hợp tại Libya.

Tình báo Syria đã xử lý rất nhiều âm mưu chống lại chính phủ ngay từ trong nội bộ và phá vỡ một âm mưu đảo chính vào thời gian 2011-2012 khiến gần như toàn bộ nhóm âm mưu này (gia đình Talas) phải lưu vong ở Pháp.
Sau 7 năm chiến tranh, tình báo Syria đã có quy trình ứng phó với từng mức độ của chiến tranh uỷ nhiệm và đạt được hiệu suất rất cao và thâm nhập ngược vào các lực lượng đối phương.

Kết quả tại Idlib - Aleppo nói riêng và Syria nói chung đạt được rất đáng kể khi các chỉ huy - đầu não phiến quân đều được xác định và trên thực tế các hoạt động tình báo đã dẫn đến cái chết của nhiều chỉ huy đối lập thông qua ám sát và ném bom chính xác mục tiêu.
Gần như toàn bộ chỉ huy cao cấp nhất - sáng lập viên của các nhóm đối lập lớn nhất tại Syria như Jaysh al-Islam, Ahrar al-Sham, Mặt trận Hồi Giáo đều đã bị không kích tiêu diệt từ năm 2013 đến 2015 tạo điều kiện để các chỉ huy cấp thấp hơn (bao gồm khá nhiều điệp viên của chính phủ) thăng tiến trong hàng ngũ đối lập.
Việc IS thâm nhập các cấp chính phủ Syria ở địa bàn phía Đông Syria và tổ chức tấn công lớn năm 2015 đã được phát giác, tình báo Syria đã chứng minh và thực hiện thanh lọc thành công các đối tượng thông đồng và cung cấp thông tin quân sự cho nhóm khủng bố. 
Kết quả là trong thời gian chiến dịch chống ISIS năm 2017, một số lượng lớn chiến binh đã bị không quân tiêu diệt và tình báo Syria thậm chí có thể nhận được các thông tin di chuyển của các đoàn xe vũ trang của IS ở vùng trung Syria ngay từ trước khi chúng khởi hành.
Tuy nhiên càng về phía bờ Sông Euphrate thì sự thâm nhập vào đối phương càng giảm do yếu tố địa lý và dân cư ở đây thưa thớt và tính du mục của các bộ lạc địa phương.

Những hình ảnh về cuộc phục kích lớn của Quân đội Syria ở Đông Ghouta tiêu diệt 170 đối phương hay sự việc hàng trăm lính Faylaq al-Rahman quay súng bắn vào lưng đồng đội là kết quả của quá trình tình báo giám sát thông tin, thâm nhập hàng ngũ đối phương và lập kế hoạch chung giữa quân đội và lực lượng tình báo một cách cẩn trọng.
Nói chung, hầu hết cuộc giao tranh thắng lợi của lực lượng quân đội đều diễn ra dựa trên thông tin tình báo thường xuyên được cung cấp tới các chỉ huy chiến trường.

Việc xâm nhập vào hàng ngũ đối phương không chỉ giới hạn hoạt động với các nhóm dân quân đối lập, mà còn nhằm vào mục tiêu các toà án Sharia, lãnh đạo chính trị...
Đối tượng thâm nhập đã được thực hiện ở tất cả các cấp của hệ thống đối lập nhưng vẫn chú trọng đến các nhóm lớn là HTS(al-Qaeda), IS và Ahrar al-Sham.
Việc mới đây một chỉ huy của HTS hay một thẩm phán Sharia ở Đông Ghouta lộ diện là điệp viên của tình báo chính phủ khi cuộc chiến kết thúc đã chứng minh được tình báo Syria hoạt động hiệu quả như thế nào.
Có khá nhiều cơ quan làm công việc tình báo trong nội chiến Syria như: Mukhabarat, Tình báo không quân, Cục tình báo và Cục an ninh quốc gia. Các cơ quan này vận hành với động cơ khác nhau, với phương pháp và mục tiêu khác nhau.
Tuy nhiên khi thực thi một chiến dịch lớn, các cơ quan này sẽ cung cấp tất cả các thông tin cần thiết cho Bộ chỉ huy dã chiến của Quân đội để phối hợp tác chiến.

1. Tình báo không quân (lực lượng Tiger là cánh vũ trang của tình báo không quân) là cơ quan tình báo quan trọng nhất vì họ chịu trách nhiệm đối phó với các nhóm tình báo nước ngoài can thiệp quân sự vào Syria (CIA-Mossad-MI6...)
Ngoài ra họ cũng đã xây dựng được một mạng lưới tình báo quân sự trong nước cung cấp cực kỳ hiệu quả thông tin cho các đơn vị chiến đấu trực tiếp của họ (Tiger) và cho các hoạt động oanh kích của Không quân Nga - Syria vào vị trí đối phương gây thương vong lớn.
Lực lượng này đóng vai trò chiêu hàng các nhóm đối lập tương đối ít tội ác - hoặc các bộ lạc. Việc hàng chục nhóm dân quân bộ lạc theo đoàn quân Tiger chiến đấu trong 5 năm nay là kết quả của việc đàm phán của Tình báo không quân.

2. Mukhabarat là tổ chức tình báo khét tiếng trung thành với chính phủ nhất và cũng có lực lượng phản ứng nhanh riêng, lực lượng này dưới sự chỉ huy trực tiếp của Tổng thống Bashar al-Assad và chịu trách nhiệm về thông tin tình báo quân sự (trong nội bộ quân đội Syria) bao gồm âm mưu nổi dậy của quân đội Syria nếu có, giám sát các chỉ huy quân sự ủng hộ chính phủ, các sĩ quan cao cấp của quân đội, các lãnh đạo chính trị trong chính phủ, giám sát thông tin qua mạng internet, an ninh dân sự trong vùng chính phủ kiểm soát.
Mukhabarat là đơn vị tình báo có kết nối chặt chẽ với lực lượng Vệ binh cộng hoà trung thành với gia tộc của Tổng thống Assad.

3. Cục tình báo Syria là cơ quan nội chính, là một cánh của Bộ nội vụ. Tổ chức này chịu trách nhiệm về việc giám sát tình trạng bất ổn dân sự, chống tình báo nước ngoài thâm nhập dân sự, và quản lý chính cho các tổ chức vũ trang người Palestine tại Syria như Quân đội giải phóng Palestine (PLA) cánh vũ trang của PLO tại Syria với lực lượng tấn công nổi tiếng Liwa al-Quds (Lữ đoàn Jerusalem) trong giải phóng Đông Aleppo năm 2016 và Đông Ghouta năm 2018.

4. Cục an ninh quốc gia là một nhánh của Đảng Baath và ở đây có sự chồng chéo trách nhiệm với các đơn vị khác đó là trách nhiệm bảo đảm an ninh dân sự và giải mật các âm mưu chống chính phủ. Trong cuộc nội chiến cơ quan này tuyển dụng gián điệp theo hệ tư tưởng thế tục Baath.
Cục an ninh quốc gia cũng có sự liên hệ mật thiết với cánh vũ trang của Đảng Baath trong thành phần các lực lượng thân chính phủ.

Các lực lượng tình báo Syria đã hỗ trợ đắc lực cho các nỗ lực của quân đội Syria để kết thúc chiến tranh. Gây ra rất nhiều cuộc chiến nội bộ giữa các nhóm đối lập, cung cấp thông tin chiến lược, chiến thuật của đối phương, chia sẻ thông tin mục tiêu tiền phương, hậu phương của đối phương để ném bom, ngăn chặn các cuộc tấn công từ phía đối phương vào cả hai mục tiêu và quân sự và dân sự.
Ngoài ra, thông qua lực lượng tình báo, chính phủ của Tổng thống Assad đã xây dựng được một lực lượng bán vũ trang - vũ trang trung thành và được tuyển chọn để phục vụ lâu dài và duy trì quyền lực của chế độ Đảng Baath nói chung và gia đình Assad nói riêng.

Video Trận đánh cuối cùng của quân đội Syria tại Quận Al-Hajar al-Aswad, Nam Damascus (31/5)

Trận đánh cuối cùng của quân đội Syria tại Quận Al-Hajar, gần trại tị nạn Yarmouk, phía Nam thủ đô Damascus được quay bởi hãng ANNA chuyên đưa các hình ảnh chiến đấu trên khắp các tuyến đầu của nội chiến Syria.

Trong phần đầu video xuất hiện một chiếc xe tăng của Quân đội Syria đối mặt với những khối nhà bị phá huỷ và là nơi ẩn nấp của những tay súng bắn tỉa khủng bố IS.

Pháo chính của các xe tăng khai hoả để mở đường cho những người lính bộ binh xung phong từ tòa nhà này sang toà khác.

Một phóng viên ANNA được phép của quân đội Syria, gắn một chiếc camera nhỏ trên tháp pháo T-72, và một cái khác bên trong, nơi 2 binh sĩ vừa khai hoả và hút thuốc lá.

Các cảnh quay cũng thể hiện hình ảnh pháo binh hạng nặng và tên lửa IRAM của Quân đội Syria bắn phá một số vị trí ẩn náu của nhóm khủng bố IS.

Sau một tháng giao tranh dữ dội, lực lượng trung thành với chính phủ Syria cuối cùng đã thiết lập hoàn toàn quyền kiểm soát đối với vùng ngoại ô phía nam Damascus bao gồm Trại tị nạn Al-Yarmouk và khu vực Al-Hajar Al-Aswad lân cận.

Chuyện “kỳ quặc” trong nội chiến Syria - Tù binh đổi lấy gia súc. (31/5)

Chú thích Clip:

Trong những phút cuối cùng giao tranh tại trại tị nạn Yarmouk, nam Damascus. Binh sĩ dân quân ủng hộ chính phủ Syria tranh thủ hôi của.

Hôm 23/5, Hội đồng cư dân của thị trấn al-Shuhail ở ngoại ô phía đông tỉnh Deir Ezzor đã tiến hành thỏa thuận trao đổi tù binh “kỳ quặc” nhất với các lực lượng trung thành với chính phủ Syria kể từ đầu cuộc nội chiến năm 2012.

Các tù binh dân quân ủng hộ chính phủ đã được Hội đồng thị trấn đồng ý trao đổi với một số gia súc (bò và cừu).    

Chú thích ảnh: Các “tù binh” đổi lấy gia súc.

Các dân quân ủng hộ chính phủ vô tổ chức đã bắt khoảng 150 con cừu và 12 con bò, sau khi tiến vào làng Hawija đối diện thị trấn Shuhail.

Người dân địa phương đã bắt tận tay được 5 kẻ cắp và thỏa thuận trao đổi gia súc bị đánh cắp với những kẻ bị bắt. 

Vào tháng 11 năm 2017, các Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) gồm đa phần là người Kurd đã nắm quyền kiểm soát thị trấn al-Shuhil sau khi đẩy lui tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS), nhưng SDF đã rút khỏi khu vực 3 tháng trước sau khi xung đột leo thang thành đụng độ vũ trang và một chiến binh SDF bị giết trong giao tranh với người dân địa phương.

Trong cuộc nội chiến đang diễn ra tại Syria, trong tất cả các phe phái tham chiến đều tồn tại các nhóm dân quân tự phát, ủng hộ chính phủ lẫn đối lập.

Do mối ràng buộc về trách nhiệm quá ít nên các nhóm này liên tục gây ra các vụ cướp bóc và trộm cắp ở những khu vực họ kiểm soát. 

Trên mạng xã hội, miêu tả đầy đủ các hình ảnh dân quân thuộc tất cả các phe phái trộm cắp tủ lạnh, máy giặt, đồ nội thất trong các vùng mới tái chiếm.    

Trong một diễn biến khác, Quân cảnh Nga và Syria đã bắt một nhóm dân quân ủng hộ chính phủ tham gia hôi của và bán tại chợ đen tại tỉnh Homs.

Chú thích ảnh: Quân cảnh Nga - Syria bắt các binh sĩ hôi của.

Nền kinh tế chiến tranh tại Trung Đông (30/5/2018)

(Bài không sử dụng trên báo chính thống do phân tích nhạy cảm).

Nội chiến đã có những tác động tàn phá về mọi mặt đối với cả Libya và Syria, nhưng nó cũng tạo cơ hội cho các nhân tố mới phát triển trong nền kinh tế chiến tranh, các nhà buôn chiến tranh.

Ở Libya hiện tại là giai đoạn hoà bình giả hiệu, việc chế độ của Gaddafi sụp đổ cùng sự gia tăng các nhóm vũ trang mà thành phần cơ bản là các bên tham gia cuộc nội chiến trước đó đã làm tê liệt khả năng quản lý, giám sát và cưỡng chế của chính phủ (hiện tại ở Libya có 2 chính phủ tồn tại song song) đã tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển một nhóm các “thương gia” sống nhờ xung đột và các hệ thống giám sát - quản lý thị trường mới của các nhóm vũ trang. 

Tại Syria, hiện tại nội chiến vẫn đang tiếp tục, sự bất lực của chính quyền trong các khu vực họ không thể kiểm soát được và giao tranh vẫn đang diễn ra tương tự như tình trạng hai chính phủ ở Libya dẫn đến việc hàng loạt nhóm vũ trang hình thành ở cả hai phía (chính phủ và phiến quân), song hành với nó là một loạt các “nhà kinh tế” mới, một số ủng hộ chính phủ, số khác lại ủng hộ các nhóm vũ trang đối lập.

Những người này với sự cố gắng đáng kể và khả năng thương mại đã kiếm lời ngay cả trên tiền tuyến.

Sự nổi lên của những nhà buôn chiến tranh này về cơ bản sẽ tạo một sự hỗ trợ tiêu cực cố ý cho việc kéo dài xung đột và làm gián đoạn các nỗ lực hòa giải. 

Việc phân tích các thành phần cấu thành kinh tế chiến tranh và nhà buôn chiến tranh là một thách thức đối với người viết.

Mục đích của bài viết này là cố gắng mô tả được một phần của nền kinh tế chiến tranh. Điều đó bao gồm các hoạt động kinh tế phụ thuộc trực tiếp hoặc gián tiếp vào việc phân phát vũ khí quân bị để kéo dài bạo lực.

Mặc dù có nhiều khác biệt giữa các cuộc xung đột ở Libya và Syria, các hỗ trợ tiêu cực cố ý được tạo ra bởi các hoạt động phụ thuộc vào việc phân phát vũ khí quân bị là có thể nhận ra sự tương đồng trong cả hai bối cảnh. 

Bài viết này khảo sát bốn phương thức chính của nền kinh tế chiến tranh tại Libya và Syria: 

1. Tiền bảo vệ - bảo kê, thuế áp đặt trên hàng hoá thông qua các trạm kiểm soát

2. Lợi nhuận trực tiếp do bán hàng.

3. Tiếp cận và chiếm đoạt các nguồn thu của chính phủ.

4. Sự bảo trợ của các thế lực ngoại quốc.

Trong mỗi phương thức, bài viết sẽ minh họa phương thức thực thi bạo lực, tình trạng yếu kém của các chính phủ để củng cố lập luận về chúng.

Phân tích này cũng đặt ra các câu hỏi quan trọng cho các chính phủ trong tương lai tại Libya và Syria, về việc tái chi phối nền kinh tế, chấm dứt tình trạng kinh tế chiến tranh mà hiện đang bị bỏ qua bởi các phân tích tập trung vào các nỗ lực hoà bình quốc tế và các cuộc tái thiết sau khi chiến tranh kết thúc.

Môi trường để kinh tế chiến tranh phát triển gần như hoàn toàn bùng nổ song song với sự yếu kém trong quản lý của các chính phủ.

Nhưng phải nhìn nhận sự mong muốn tái khẳng định quyền lực cấp chính phủ có những sự khác biệt khác nhau tuỳ từng nước. 

Việc khẳng định quyền lực chính phủ ở Syria dường như gắn bó chặt chẽ với việc tái củng cố quyền lực của Tổng thống Bashar al-Assad. Trong khi đó, ở Libya vẫn còn một hi vọng cho một phương án trung dung để giải quyết vấn đề và dẫn đến một hệ thống toàn diện hơn.

Tuy nhiên đối với hai nước, xu hướng có thể nhận thấy là kinh tế chiến tranh và các nhà buôn chiến tranh sẽ vẫn tồn tại trong giai đoạn hậu chiến dù việc khẳng định quyền lực có ra sao.

1. Tiền bảo vệ - bảo kê, thuế áp đặt trên hàng hoá thông qua các trạm kiểm soát

Việc kiểm soát lãnh thổ và cơ sở hạ tầng kinh tế là một công cụ sinh lời mạnh mẽ ở Libya và Syria. 

Trong các vùng đất đối lập không có sự quản lý của chính phủ, một thị trường cung cấp bảo vệ - bảo kê là cần thiết khi các nhóm vũ trang đối lập càng ngày càng bạo lực.

Tại Syria, các điểm kiểm soát giữa khu vực bị bao vây tại Đông Ghouta và lãnh thổ chính phủ bao quanh nó được gọi là "Điểm kiểm soát tiền triệu".

Số tiền khổng lồ thu được từ việc đánh thuế áp đặt một cách không chính thức vào tất cả các loại hàng hóa đi qua các Điểm kiểm soát.

Vào năm 2015, chi phí để làm một con đường trong Đông Ghouta đắt gấp 24 lần ở thủ đô Damascus, và tất nhiên lợi nhuận này phụ thuộc vào việc duy trì sự thù địch giữa các lực lượng đối lập ở Đông Ghouta và những vùng chính phủ kiểm soát bao quanh khu vực. 

Khoản tiền này được chia đều cho cả hai phía, cả quân đội chính phủ lẫn những nhóm vũ trang đối lập. Điều này lý giải sự tồn tại của một khu vực đối lập lớn bị cô lập nằm cạnh thủ đô Damascus trong gần 8 năm, cho tới đầu năm 2018 khi các nỗ lực của Quân đội Syria thành công tại chiến dịch “Thép Damascus” nhằm vào Đông Ghouta.

Tại Libya, phong tỏa các giếng dầu được các nhóm vũ trang sử dụng như một công cụ để tống tiền chính phủ. 

Sự kiện phong tỏa một dải các giếng dầu hình Lưỡi liềm tại Libya từ năm 2013 tới năm 2016 của nhóm vũ trang do Ibrahim Jadran lãnh đạo được cho là làm thiệt hại cho chính phủ Libya 100 tỷ USD và Jadhran đã tống tiền chính phủ 40 triệu USD.

Việc phong tỏa không thực sự kết thúc bằng việc chính phủ Libya trả tiền mà đúng hơn là do các lực lượng của Jadhran bị đánh lui bị khỏi khu vực.

2. Lợi nhuận trực tiếp do bán hàng.

Thế giới đã thấy IS kiểm soát các mỏ dầu hai bờ sông Euphrate tại tỉnh Deir Ezzor và thu nhập khủng khiếp của IS. 

Nhưng chính các bộ tộc địa phương chứ không phải là IS đã khai thác dầu thô và lọc dầu. 

IS chỉ đơn giản là đánh thuế vào các hoạt động sản xuất và tham gia vào quá trình vận chuyển, tiêu thụ dầu thô.

Trong thời hoàng kim của IS năm 2015, một nghiên cứu ước tính rằng IS kiếm được 2-3 triệu USD một ngày từ buôn lậu dầu, khoảng 1/4 số tiền đó được IS chia cho các lãnh đạo bộ lạc địa phương, những người thề trung thành và cung cấp chiến binh cho IS.

Việc tái kiểm soát của chính phủ Syria năm 2017 đối với các nguồn tài nguyên và lãnh thổ này đã làm giảm đáng kể thu nhập của IS. Và gần như ngay lập tức, Lực lượng dân chủ Syria (SDF) mà đa phần là người Kurd đã trám chỗ của IS ở bờ Đông sông Euphrate với sự ủng hộ của các bộ lạc địa phương vag người Mỹ.

Ở Libya, sự vắng mặt của các lực lượng chấp pháp chính phủ do tồn tại song song 2 chính phủ  và lãnh thổ rộng lớn được quản lý bởi các bộ lạc địa phương (gần như 100% nam giới Libya đều trang bị vũ khí cá nhân) đã dẫn đến sự cạnh tranh hoàn toàn mở trong thị trường đen - buôn lậu tại Libya và gia tăng số lượng cũng như chất lượng của thị trường vũ khí.

Những kẻ buôn lậu ngày càng phụ thuộc vào các nhóm vũ trang, và ngược lại các nhóm vũ trang đã trực tiếp tham gia vào hoạt động buôn lậu. 

Vì vậy, một chính phủ có quân đội mạnh mẽ kiểm soát an ninh trong khu vực sẽ là một mối đe dọa đáng kể cho các thành phần kể trên.

Cho tới năm 2018, bất kỳ một nỗ lực quân sự của cả hai chính phủ ở Libya đều không có kết quả khả quan do lượng vũ khí đạn dược dồi dào và binh lực lớn của các nhóm vũ trang bộ lạc nhằm giữ thế chia cắt ở Libya.

Buôn lậu nhiên liệu ở Libya đã trở thành một nguồn lợi nhuận khổng lồ cho những kẻ buôn lậu . Chúng sử dụng các giấy tờ gian lận để mua xăng tinh chế từ chính phủ với tỷ trợ cấp cao và buôn lậu nó ra nước ngoài hoặc bán nó trên thị trường chợ đen (cao hơn nhiều so với giá mua vào).

Mặc dù có đầy đủ thông tin cảnh báo về mức độ gia tăng buôn lậu nhiên liệu, các chính phủ ở Libya vẫn chưa thể ngăn chặn nó.

Tương đồng với việc đó, sự chú ý của cộng đồng

quốc tế về nạn buôn người ở Libya.

Trong năm 2010 mới chỉ có khoảng 15.000 người di cư và tị nạn châu Phi sử dụng Libya là điểm xuất phát để đến châu Âu, nhưng đến năm 2016, con số đó đã tăng lên trên 162.000, khiến buôn lậu người trở thành một nguồn thu nhập sinh lợi đáng kể.

Các nhóm vũ trang bộ lạc, ngoài việc thu thuế và tham gia vào quá trình phân phối, vận chuyển dầu và chế phẩm từ dầu, vận chuyển người tị nạn châu Phi tới các đô thị ven Địa Trung Hải. Tại đây các nhà buôn sẽ trả tiền cho đầu người để sử dụng họ như nô lệ hoặc tiếp tục bán sang Châu Âu.

3. Tiếp cận và chiếm đoạt các nguồn thu của chính phủ.

Thu nhập của quốc gia Bắc Phi Libya ngay từ trước nội chiến đã gần như phụ thuộc vào thu nhập từ dầu mỏ và khí đốt. 

Mặc dù hiện tại về chính trị có tới 2 chính phủ và việc quản lý khu vực gần như không hoàn toàn do bị phân tán bởi các nhóm vũ trang bộ lạc - tôn giáo và chênh lệch giữa các khu vực về mật độ dân cư tại Libya, những khoản thu này vẫn còn tiếp tục trên toàn quốc. 

Vì vậy, cơ hội lớn nhất cho việc chiếm đoạt tiền của là ở các trung tâm chính trị. 

Sự yếu kém của chính phủ do Liên Hiệp Quốc hậu thuẫn ở Tripoli đã cho phép một môi trường màu mỡ cho việc chiếm đoạt các nguồn thu của chính phủ bởi các quan chức tham nhũng và các nhóm vũ trang. 

Một trong những phương pháp chính được sử dụng là các tín dụng gian lận cho việc nhập khẩu hàng hóa vào Libya, có được thông qua đe dọa, tống tiền và hợp tác với các quan chức tham nhũng. 

Điều này xảy ra thường xuyên, thực tế là không có một giao dịch nhập khẩu hàng hoá nào diễn ra và tiền từ tín dụng chi trả chỉ đơn giản là bị đánh cắp.

Ngoài ra, sự thiếu kiểm soát của chính phủ đối với nền kinh tế và sự yếu kém của ngành ngân hàng do sự can thiệp bằng vũ lực của các nhóm vũ trang đã trao cho chúng cơ hội thiết lập và kiểm soát một thị trường chợ đen phát đạt, là cơ sở của hầu hết các hoạt động kinh tế - sinh hoạt hàng ngày.

Tình hình ở Syria tương đối khác. Trong khi những người ủng hộ Assad trong chính phủ Syria có quyền kiểm soát hoàn toàn hệ thống tài chính, họ lại phải đối mặt với tình trạng thiếu nhân lực, binh sĩ để tham chiến.

Nhà phân tích về Syria, Samer Abboud miêu tả, nỗ lực của chính phủ Syria để đánh lạc hướng các biện pháp trừng phạt của quốc tế đã giúp họ trao quyền cho một nhóm doanh nhân mới, những người mà họ kiểm soát chặt chẽ và trung thành đáng kể. 

Những người này có động cơ mạnh mẽ chống lại sự trở lại của các doanh nhân rời bỏ Syria ngay từ đầu cuộc xung đột vì họ sẽ đe dọa vị trí của họ, và thực sự đã có những trường hợp các nhân vật này tìm cách ngăn chặn sự trở lại của giới tinh hoa kinh tế Syria trước chiến tranh. 

Việc thiếu nhân lực tham chiến trên chiến trường cũng buộc chính phủ Syria phải đóng vai trò người ký hợp đồng và san sẻ trách nhiệm chiến đấu trước đây được phó thác cho các lực lượng vũ trang chính quy. 

Theo nhà phân tích Tobias Schneider:

Lực lượng đặc nhiệm Tiger, Lực lượng Chim ưng sa mạc (ISIS Hunter) và ngay cả các nhóm Lính đánh thuê Wagner, Turan người Nga và Trung Á đều được tài trợ bởi các nhân vật còn giàu có hơn cả chính phủ. 

Lực lượng Tiger được tài trợ bởi Rami Makhlouf (anh em họ của Bashar al-Assad) và trong lực lượng này có một số lượng đáng kể các kẻ buôn lậu và tội phạm - chiến binh đối lập quy hàng được tuyển dụng tại Hama.

Rami Makhlouf được cho là có mối quan hệ rất tốt với các tài phiệt Nga, điều đó minh chứng ở

hiện tại là tham gia chỉ huy tác chiến trong các mũi tấn công của lực lượng Hổ và bảo vệ chỉ huy Suheil al-Hassan là các lính đánh thuê và chuyên gia quân sự thuộc Công ty Wagner người Nga và Ukraine, cùng với một lượng lớn trang bị từ Bộ Quốc phòng Nga được bán - tặng cho Lực lượng Tiger như xe tăng T-90A, hệ thống TOS-1A.

Chim ưng sa mạc được thành lập bởi Mohammed và Ayman Jaber, người đã phát tài do buôn lậu dầu từ Iraq qua Syria như một phần của chương trình “Đổi dầu lấy lương thực” được bảo trợ của Liên Hiệp Quốc trong những năm 1990 cho chế độ của Saddam Hussein.

Cho tới cuối năm 2016 đầu 2017, sau một số thất bại tại khu vực kiểm soát giếng dầu gần Palmyra, Chim ưng sa mạc được cho là rã ngũ vì tác chiến kém hiệu quả trước IS. Gần như đồng thời, Mohammed Jaber bay tới Moscow và một thoả thuận ngầm với Công ty Turan để tham gia đào tạo một lực lượng thay thế đó là ISIS Hunter.

Mặc dù cam kết trung thành với chính phủ của Tổng thống Bashar al-Assad, cả hai lực lượng Tiger và ISIS Hunter vẫn tiếp tục hoạt động buôn lậu của mình và có quyền tự chủ đáng kể.

Việc quân tư trang của hai nhóm này đa phần được trang bị từ những nhà buôn vũ khí trên thế giới chứng minh khả năng thương mại của các “ông chủ” đứng sau chi phối hai Lực lượng này.

4. Sự bảo trợ của các thế lực bên ngoài.

Cuối cùng, sự bảo trợ của các thế lực ngoại quốc tiếp tục đóng một vai trò trực tiếp và quan trọng trong việc kéo dài cuộc xung đột ở Libya và Syria.

Diễn biến xung đột tại Syria đã được định đoạt bởi mức hỗ trợ khổng lồ được cung cấp bởi những thế lực ủng hộ Assad khi so sánh với sự hỗ trợ được cung cấp cho các đối thủ trên chiến trường. 

Việc giảm dần, và cuối cùng cắt hẳn hỗ trợ quân sự cho các nhóm đối lập vũ trang Quân đội Syria tự do (FSA) của Hoa Kỳ và các nước Arab Vùng Vịnh vào năm 2017 đã làm mất đi triển vọng đem lại lợi thế quân sự của họ trên chiến trường.

Trong khi đó chính phủ của Assad phụ thuộc gần như hoàn toàn vào can thiệp quân sự, và hỗ trợ kinh tế của Iran, Nga và Trung Quốc.

Một điểm tương đồng là can thiệp của nước ngoài, cả về tài chính, vũ khí và can thiệp trực tiếp bằng không quân (của các nước thành viên NATO) vào Libya đã quyết định thắng lợi của lực lượng đối lập với Quân đội của Ghaddafi năm 2011. 

Và sự can thiệp của nước ngoài vào Libya vẫn đang tiếp tục. Năm 2017, Các chuyên gia Liên Hiệp Quốc đã miêu tả chi tiết mức độ hỗ trợ khổng lồ của UAE đối với việc phát triển Lực lượng không quân và Lục quân của Tướng Khalifa Haftar. Hỗ trợ của ngoại quốc đã cho phép Haftar tăng cường vị thế quân sự của chính phủ ở Đông Libya và từ chối tham gia vào các nỗ lực đàm phán hoà bình với chính phủ Hồi giáo ở Tây Libya.

Ở cả Libya và Syria sau cùng thì hiệu quả tác chiến của các nhóm vũ trang trên chiến trường là nhân tố quyết định tồn vong của họ do phụ thuộc vào sự hỗ trợ của ngoại quốc. Do vậy, nếu thất trận liên tục, gần như các nhóm vũ trang sẽ phải giảm thiểu hoạt động và xấu nhất là rã ngũ do các nguồn tài trợ sẽ bị ngưng hoặc đóng băng.

Đối với các chiến binh đối lập tại Syria, việc lựa chọn phe phái nào tham gia chiến đấu phụ thuộc vào tài chính và đãi ngộ họ được nhận.

Việc hàng nghìn chiến binh đối lập hạ súng, bàn giao trang bị ngay lập tức và gần như không có thiệt hại cho lực lượng tấn công (diễn ra ở tỉnh Hama-Homs, tỉnh Deir Ezzor, tỉnh Idlib, tỉnh Aleppo, Đông Ghouta và nay là Đông Qalamoun), gia nhập vào các Lực lượng Tiger hay ISIS Hunter mỗi khi những nhóm này tiến quân được cho là một cái giá được các nhà buôn chiến tranh đưa ra mà không thể bỏ qua cho các nhóm chiến binh trong tình thế viện trợ ngoại quốc chỉ thưa thớt.

Hay việc chiến dịch Cành Oliu tại khu vực Afrin nhằm vào người Kurd đã thu hút hàng chục nghìn chiến binh đối lập với cái giá 6 tháng lương trả trước của các lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ.

Kết luận: Kinh tế chiến tranh hình thành và phát triển ở Libya và Syria có ý nghĩa quan trọng trong  tương lai. 

Ở hiện tại, các phe phái kiếm lợi từ kinh tế chiến tranh vẫn đang đứng ngoài những nỗ lực hòa bình với sự trung gian của cộng đồng quốc tế. Và xung đột vẫn đang tiếp tục diễn ra ở hai quốc gia này.

Nhưng có thể sẽ tới một thời điểm, khi sự phát triển của các phe phái này đòi hỏi phải có một sự tổ chức hơn, một sự ổn định hơn và tích luỹ đã đủ, họ sẽ phải giải quyết xung đột trong một thế chính trị ổn định.

Chuyên gia Steven Heydemann “Dù ​​hai cuộc nội chiến tại Syria và Libya kết thúc trong một thỏa thuận hay chiến thắng quân sự, các nhà kinh tế chiến tranh địa phương có ít động cơ từ bỏ các hoạt động kinh tế thời chiến.” 

Một kết luận như vậy là đáng chú ý khi mức độ tranh luận của cộng đồng quốc tế là phương pháp hỗ trợ những nỗ lực tái thiết ở Syria.

Nhà phân tích Kheder Kheddour kết luận rằng chính phủ Assad xem quá trình tái thiết như một phương tiện để xây dựng lại hệ thống xã hội - kinh tế - chính trị trước năm 2011 thông qua việc cấp vốn thông qua các trung gian mới và trao quyền cho các nhà kinh doanh mới. 

Do đó, nó không phải là một công cụ hòa giải dân tộc và nền tảng của một trật tự chính trị mới, như được dự đoán bởi nhiều bài diễn văn quốc tế về tái thiết sau chiến tranh tại Syria. 

Tuy nhiên, trong khi chính phủ Assad có ít đầu mối  chỉ huy và quyền kiểm soát đối với các đơn vị vũ trang hợp đồng tốt hơn là Chính phủ Quốc gia do Liên Hiệp Quốc hậu thuẫn tại Tripoli, thì cũng thiếu khả năng cưỡng chế để thực thi ý chí của họ.

Những nhà buôn chiến tranh này có lợi ích riêng của họ, và điều đó sẽ phải được tính đến trong bất kỳ nỗ lực nào để xây dựng lại một thể chế chính phủ và thiết lập một trật tự sau giai đoạn dài chiến tranh.

Iran quyết tâm không rút quân, triển khai các căn cứ giám sát mới tại tỉnh Idlib, Syria (29/5)

Dù bị Mỹ gây sức ép, Iran quyết tâm không rút quân khỏi Syria.

Quan chức cấp cao Iran tuyên bố các chính phủ hợp pháp của Iraq và Syria đã kêu gọi sự hiện diện của các “cố vấn quân sự” Iran tại các quốc gia này để giúp họ chống lại chủ nghĩa khủng bố.

Vì vậy, không có lý do gì để các “cố vấn” này rút khỏi các quốc gia đồng minh.

Thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao Iran (SNSC) Ông Ali Shamkhani đã đưa ra bình luận kể trên hôm 22/5 sau khi Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tuyên bố hôm 21/5 rằng Washington sẽ tăng áp lực tài chính đối với Iran bằng cách áp đặt "lệnh trừng phạt mạnh nhất trong lịch sử" với nước Cộng hòa Hồi giáo Iran nếu Tehran từ chối thay đổi chính sách đối ngoại và nội tại của mình.

Màn đối đáp kể trên chỉ vài tuần sau khi Hoa Kỳ quyết định đơn phương rút khỏi Thoả thuận hạt nhân mà Iran ký với các cường quốc vào năm 2015.

Cùng với đó, người Mỹ cũng đưa ra 12 điều kiện mà các nhà quan sát đều xét thấy là những chướng ngại vật gây khó khăn cho bất kỳ "thỏa thuận mới" nào với Tehran. 

1. Iran phải công khai với IAEA một danh sách đầy đủ về tất cả các nghiên cứu quân sự trước đây đối với chương trình hạt nhân. Từ bỏ một cách vĩnh viễn chương trình hạt nhân.

2. Iran phải ngừng làm giàu và không bao giờ theo đuổi việc tái chế plutonium. Điều này bao gồm việc đóng các lò phản ứng nước nặng.
3. Iran cũng phải cung cấp cho IAEA quyền truy cập không hạn chế cho tất cả các trang web trên toàn quốc.
4. Iran phải chấm dứt các chương trình vũ trang tên lửa đạn đạo và ngăn chặn việc sản xuất mới hoặc phát triển các hệ thống tên lửa có khả năng mang đầu đạn hạt nhân .

5. Iran phải phóng thích tất cả công dân Hoa Kỳ, cũng như công dân của các đối tác và đồng minh của Mỹ (Trong đó có một số bị giam giữ vì tội âm mưu lật đổ chính quyền.)

6. Iran phải ngưng hỗ trợ cho các nhóm khủng bố ở Trung Đông, bao gồm Hezbollah, Hamas, và phong trào Jihad của người Palestine.

7. Iran phải tôn trọng chủ quyền của Chính phủ Iraq và giải giáp, giải tán, và tái hòa nhập dân quân Shia PMU của Iraq.
8. Iran cũng phải chấm dứt hỗ trợ quân sự cho lực lượng dân quân Houthi và hướng tới một khu vực chính trị hòa bình ở Yemen.
9. Iran phải rút tất cả các lực lượng dưới quyền chỉ huy của Iran trong toàn bộ lãnh thổ Syria.

10. Iran cũng phải chấm dứt sự hỗ trợ cho Taliban và những nhóm khủng bố khác ở Afghanistan và chấm dứt hỗ trợ các lãnh đạo cấp cao al-Qaeda.

11. Iran cũng phải chấm dứt sự hỗ trợ của IRG Quds Force cho những kẻ khủng bố và các đối tác trên khắp thế giới.
12. Iran phải chấm dứt hành vi đe dọa chống lại các nước láng giềng - nhiều nước trong số đó là đồng minh của Hoa Kỳ. Điều này chắc chắn bao gồm các mối đe dọa tiêu diệt Israel, và bắn tên lửa vào Arab Saudi và UAE. Cũng bao gồm đe dọa tấn công vào việc vận chuyển quốc tế và các cuộc tấn công mạng.

Shamkhani cho biết thế giới đều công nhận vai trò quan trọng của Iran đã đóng trong việc ngăn chặn việc mở rộng của nhóm khủng bố IS ở Iraq, Syria, Lebanon và thậm chí cả châu Âu. 

"Các tổ chức tài chính - tình báo của Mỹ và đồng minh, những kẻ tạo ra và tài trợ của các nhóm khủng bố - những kẻ thua cuộc trên chiến trường đang nỗ lực như vậy là điều dễ hiểu", thư ký SNSC nói thêm. 

Ông nhấn mạnh rằng những nỗ lực "vô ích" của Hoa Kỳ để hạn chế sức mạnh của Iran cho thấy điểm yếu hiện tại của Washington và là một dấu hiệu rõ ràng về sức mạnh của Iran trong các cuộc đối đầu trong và ngoài nước. 

Ở một khía cạnh khác trong tuyên bố của mình, quan chức cấp cao này cho biết Iran hoàn toàn có quyền tham gia kinh doanh toàn cầu. 

Điều này đã được chính thức công nhận trong Nghị quyết 2231 của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc. 

Shamkhani cho biết, việc ngưng các chương trình hạt nhân của Iran đã được miêu tả rõ ràng trong thỏa thuận hạt nhân quốc tế.

Tuy nhiên, ông này nói thêm “ Các cơ sở nghiên cứu (của Iran) đã bị đóng cửa nhưng ngược lại các cuộc đàm phán hạt nhân có khả năng sẽ không bao giờ được tái khởi động ”.

Ông lưu ý rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump đã quyết định đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân khi Trump nghĩ rằng có thể áp đặt các yêu sách của mình vào châu Âu và giành được sự ủng hộ của nhân dân Mỹ, nhưng cả châu Âu lẫn các nước khác đều không ủng hộ. 

Tổng thống Mỹ tuyên bố vào ngày 8/5 rằng Washington rời bỏ thỏa thuận hạt nhân Iran, tên chính thức được gọi là “Kế hoạch hành động toàn diện chung (JCPOA)” giữa Iran và 5 thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an LHQ - Mỹ, Anh , Pháp, Nga và Trung Quốc - và đối tác bên ngoài là Đức.

Có thể thấy rõ, việc sử dụng áp lực về quân sự của Mỹ với vai trò hỗ trợ các đồng minh tại Syria không hiệu quả tới mức, người Mỹ phải dùng Thoả thuận hạt nhân để gây sức ép khiến Iran phải rút khỏi chiến trường Syria, bỏ mặc đồng minh Bashar al-Assad đối đầu với các lực lượng do Mỹ ủng hộ.

Tuy nhiên, mối quan hệ quân sự - chính trị của các nước Iran - Iraq - Syria và Lebanon là mối quan hệ cộng sinh, chỉ một mắt xích sụp đổ sẽ là mối đe doạ tồn vong của các mắt xích còn lại. Khó có khả năng Iran bị những áp lực về kinh tế hay bao vây cấm vận mà bỏ mặc đồng minh.

Cùng với việc người Mỹ gia tăng cung cấp vũ khí, trang bị cho Lực lượng dân chủ Syria (SDF) mà đa phần là người Kurd, người Mỹ cũng có các động thái “thay màu da xác chết” bằng cách đưa các lực lượng đặc nhiệm của Pháp, đề xuất một liên minh Arab Sunni mà dẫn đầu là đối thủ của Iran - Arab Saudi vào tiếp quản khu vực người Mỹ hoạt động.

Đây có thể được coi là một điểm nguy hiểm tiềm tàng gây xung đột trực tiếp trong tương lai đối với Syria-Iran-Iraq và ngay cả Nga và Thổ Nhĩ Kỳ do các mối quan hệ phức tạp đối đầu giữa các quốc gia Trung Đông và các cường quốc trên thế giới.

Nga và Iran triển khai các căn cứ giám sát mới tại tỉnh Idlib, một cuộc chiến tranh lạnh tại Trung Đông hậu nội chiến Syria.

Trong báo cáo hàng ngày về các sự kiện quân sự đang diễn ra ở Syria, Bộ Quốc phòng Nga đã sử dụng một bản đồ cho thấy các điểm giám sát - quan sát của Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ được triển khai ở vùng giáp ranh giữa hai phía trong cuộc nội chiến Syria ở tỉnh Aleppo và Idlib.

Bản đồ hiển thị như sau:

1- Điểm màu vàng: các điểm quan sát do quân đội Thổ Nhĩ Kỳ thiết lập trong những tháng gần đây từ vùng nông thôn phía tây Aleppo, đến ngọn núi Ashtarb ở phía nam của vùng nông thôn tỉnh Idlib. 

 2 - Điểm màu cam: các điểm quan sát của Nga, sẽ được triển khai đối diện tương ứng với các điểm của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ.

 3 - Điểm màu xanh, các điểm quan sát của Iran, sẽ được triển khai tại một số khu vực hoạt động mạnh của dân quân thân Iran ở vùng nông thôn phía nam của Aleppo, ngoài ra có hai điểm ở vùng nông thôn của Hama và Idlib gần các khu vực phi vũ trang có tính chất giao dịch thương mại.

Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đã hoàn thành 12 điểm quan sát của họ tại tỉnh Idlib và phía Tây Aleppo.

Việc thành lập các điểm quan sát của Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ là với kết quả của cuộc đàm phán ba bên tại Astana giữa Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ.

Dự kiến trong nửa cuối năm 2018 Nga và Iran sẽ tích cực triển khai các công tác này.

Như vậy trong tương lai gần, sẽ không có các chiến dịch quân sự của Quân đội Syria nhằm vào phần đất Tây Bắc Syria do phe đối lập kiểm soát. 

Đặc biệt là khi các tin đồn Quân đội Syria sẽ tấn công vào các khu vực Jisr al-Shughour ở Tây Nam tỉnh Idlib, khu vực Nam Idlib và Bắc Hama hay xa hơn về phía Đông Bắc là khu vực phía Tây thành phố Aleppo.

Trong trường hợp các giải pháp chính trị - liên bang trong tương lai giữa chính phủ của Tổng thống Bashar al-Assad và các phe phái đối lập không thể thành hình thì khu vực Tây Bắc Syria sẽ bị chia cắt lâu dài, tạo cục diện một cuộc chiến tranh lạnh giữa hai phía dưới sự giám sát của ba nước Nga-Iran và Thổ Nhĩ Kỳ.

Iran thử nghiệm xe tăng Karrar tại Syria (28/5)

(Bài đã đăng trên SOHA.VN)

Trong thời gian gần đây, với việc các xe tăng chiến đấu chủ lực Karrar của Iran đã được chính thức sản xuất hàng loạt, rộ lên tin đồn từ trong nội bộ Quân đội Syria rằng phía Iran sẽ viện trợ một số lượng khá đáng kể xe tăng này cho họ.

Điều này nhằm mục đích tăng cường khả năng tấn công chống đối lập của đồng minh Syria và thử nghiệm trên thực tế chiến trường loại xe tăng mới mà người Iran tự tin không cần nhập khẩu xe tăng của Nga hay Trung Quốc.

Chú thích clip: Xe tăng Karrar trong các thử nghiệm tại sa mạc. 

Xe tăng chiến đấu chủ lực Karrar là xe tăng được ngành công nghiệp quốc phòng Iran tự thiết kế và sản xuất. 

Theo các chuyên gia quân sự, Karrar sử dụng thân xe tương đồng với loại xe tăng T-72 do Liên Xô sản xuất nhưng được trang bị một tháp pháo mới. 

Thiết kế của xe tăng có vẻ rất giống với xe tăng chiến đấu chủ lực T-90MS do Nga chế tạo. 

Theo Tướng Nga Vladimir Bogatyrev, Karrar là một bản copy của T-90MS, phiên bản cải tiến mới nhất của T-90 (xe tăng T-90 được quân đội Syria sử dụng trong cuộc nội chiến do Nga viện trợ là loại T-90A).

Chuyên gia quân sự Nga nói trên cũng bình luận rằng về một số tính năng quân sự, Karrar vẫn còn thua kém T-90 (Dòng xe tăng T-90 là phiên bản hiện đại hoá sâu của dòng xe tăng T-72).

Để khắc phục một số điểm yếu kể trên so với T-90, Karrar cũng áp dụng một số chi tiết kỹ thuật tương tự như các loại xe tăng phương Tây như Abrams M1 và Challenger 2. 

Vũ khí trang bị trên xe tăng Karrar

Xe tăng chiến đấu chủ lực Karrar được trang bị một tháp pháo mới với pháo nòng trơn 125 mm được trang bị một bộ hút khói và một ốp giảm áp lực gia nhiệt quanh nòng súng.

Pháo chính của Karrar có thể bắn tất cả các loại đạn như đạn xuyên giáp (APFSDS), đạn nổ liều cao (HEAT), đạn nổ phân mảnh (HEF) và tên lửa chống tăng có dẫn đường. 

Tại đáy tháp pháo được tích hợp một giá đỡ có nhiều lỗ thông khí nhỏ hình đa giác nhằm mục đích tăng cường sự ổn định của pháo chính trong khi vừa bắn vừa di chuyển và đối lưu không khí trong và ngoài thân xe.

Tháp pháo được trang bị hệ thống nạp đạn tự động băng chuyền gắn trên sàn tháp pháo và mặt lưng của tháp pháo.

Vũ khí chính thứ hai của Karrar là một hệ thống được điều khiển từ xa bao gồm súng máy 7.62 mm, một camera quan sát tốt trong cả ngày lẫn đêm, một camera dò nhiệt và một máy đo khoảng cách bằng laser. 

Có hai dãy với sáu ống phóng lựu đạn khói ở mỗi bên trên đỉnh tháp pháo.

Chú thích ảnh: Vũ khí chính thứ hai của Karrar

Thiết kế và bảo vệ của xe tăng

Thiết kế xe tăng chủ lực Karrar tương tự như các xe tăng của Nga được chia thành ba khoang với lái xe ở phía trước thân xe, tháp pháo ở giữa và động cơ ở phía sau. 

Hai thành viên kíp lái còn lại ngồi trong tháp pháo, với xạ thủ bên phải và người chỉ huy xe bên trái. 

Chú thích ảnh: Nhìn từ trên nóc xe, hai cửa ra vào trên tháp pháo. Bên trái là cho chỉ huy xe và bên phải phía dưới vũ khí chính thứ hai là xạ thủ.

Karrar được bảo vệ với giáp phản ứng nổ ERA ở phía trước mặt và trên tháp pháo cho phép bảo vệ chống lại sức nổ và công phá của các loại đạn chống tăng thông thường. 

Trên nóc của tháp pháo được bổ sung giáp bảo và mỗi bên hông xe được trang bị các tấm giáp bằng vật liệu composite tổng hợp. 

Để tăng sự bảo vệ của xe tăng chống lại các mối đe dọa đến từ súng chống tăng cá nhân RPG, phần phía sau của tháp pháo và thân xe được bao phủ bởi một lớp giáp lồng bằng kim loại.

Động cơ và các phụ kiện tiêu chuẩn

Xe tăng chiến đấu chủ lực Karrar được trang bị một động cơ mới nhằm tăng tầm hoạt động và tốc độ trong điều kiện địa hình gồm đa phần là hoang mạc Trung Đông. 

Hai bên có sáu bánh xe chính và một bánh giảm tốc phía trước, đĩa điều hướng ở phía sau và ba con lăn hồi chuyển nằm trong hệ thống di chuyển bánh xích.

Để tăng phạm vi hoạt động của xe, tổ lái có thể gắn thêm hai thùng nhiên liệu diesel 200 lít ở phía sau thân xe. 

Chú thích ảnh: Hệ thống bánh xích của Xe tăng chiến đấu chủ lực Karrar

Xe tăng bao gồm một hệ thống điều hoà NBC giúp giảm áp suất cao trong buồng lái, thiết bị nhìn ban đêm cho cả ba thành viên kíp lái, hệ thống điều khiển hỏa lực quang học, máy đo laser và máy tính đạn đạo. 

Tất cả các thành viên kíp lái đều có bảng điều khiển kỹ thuật số và hệ thống phần mềm quản lý tác chiến mới để nâng cao hiệu quả chiến đấu của các xe tăng và nhóm xe tăng được chỉ huy bằng cách tích hợp các bản đồ chiến đấu kỹ thuật số, phân tích tình huống tự động, truyền thông và một loạt các hệ thống cảm biến. 

Karrar đem lại khả năng tác chiến độc lập một cách hoàn toàn mới cho các kíp lái xe tăng. 

Xạ thủ có thể quan sát quang học ban ngày và hệ thống kiểm soát hoả lực tầm nhiệt ban đêm có thể sẵn sàng chiến đấu cả ngày lẫn đêm, các hệ thống ngắm tự động khi di chuyển khiến xạ thủ có thể xác định mục tiêu nhanh và có tính chính xác cao trong mọi tình huống chiến đấu. 

Đèn tìm kiếm màu trắng được gắn vào phía bên trái của hầm pháo thủ. 

Ở phía bên trái của vị trí lái xe được gắn một hệ thống camera mới gần với kính viễn vọng. Ở phía sau cùng của tháp pháo, cũng có cột cảm biến khí tượng bao gồm các cảm biến tự động truyền tải tất cả các dữ liệu về tốc độ gió và hướng gió, nhiệt độ không khí và áp suất khí quyển. 

Thân xe được trang bị đèn pha LED mới.

Mặt trận dự kiến tham chiến của Karrar

Có thể thấy rõ trong các diễn biến chiến trường hiện tại, xe tăng Karrar khó có thể tham chiến ở các chiến trường mà xe tăng T-90A đã “thử lửa” như Aleppo, Idlib.

Tại các khu vực này hiện đang bị ràng buộc bởi các cam kết giảm căng thẳng mà Iran là một trong 3 bên tham gia là Nga - Iran - Thổ Nhĩ Kỳ.

Chú thích ảnh: Tuyến đường huyết mạch nối Iran-Iraq qua lãnh thổ Syria tới Lebanon.

Như vậy chỉ còn hai khu vực có thể có sự xuất hiện của Karrar:

1.  Khu vực có khả năng xuất hiện cao nhất là các “túi” nằm giữa hoang mạc thuộc tỉnh Homs và tỉnh Deir Ezzor ở bờ tây sông Euphrate.

Nếu để “thử nghiệm” thì đây là bãi thử tuyệt vời do IS trong khu vực này khá thiếu vũ khí chống tăng hạng nặng, mặt khác các lực lượng bộ binh và cơ giới sẵn có tại đây có thể phối hợp - sử dụng thử nghiệm với các xe tăng Karrar hoàn toàn tin cậy do đa phần là các chiến binh Shia do Vệ binh Cách mạng Iran chỉ huy.

Ngoài ra mối đe doạ của các cường quốc là ít, vì khu vực tây Euphrate được cho là tầm ảnh hưởng của Nga - Iran.

2. Khu vực Nam Syria thuộc tỉnh Daraa giáp với cao nguyên Golan bị Israel chiếm đóng.

Tình trạng hiện tại trong khu vực này là các nhóm quân Shia thân Iran, Hezbollah và ngay cả Vệ binh Cách mạng Iran đều đã có sự hiện diện, tuy nhiên trên thực tế các giao tranh qua lại giữa Israel, phe đối lập đều nhằm vào lực lượng chính quy Syria.

Do ở khu vực này có hệ thống giám sát - quan sát của Israel rất mạnh (trên thực tế thì binh lực của Israel tại Golan vượt trội đối phương rất nhiều, đặc biệt là không quân) nên nếu phương tiện cơ giới mới thử nghiệm tại đây rất dễ làm mồi cho các tên lửa đất đối đất, không đối đất săn tăng bắn từ Golan tiêu diệt.

Người Iran liệu sẽ đem “quốc bảo” đi thử nghiệm ở đâu? Với số lượng bao nhiêu chiếc? Và hiệu quả ra sao?

Những câu hỏi này chỉ có thể trả lời được trong khoảng 2-3 tháng nữa theo các thông tin rò rỉ từ quân đội Syria.

Quân đội Mỹ bảo vệ al-Qaeda và IS tại Daraa, Syria như thế nào? (28/5)

Trong những ngày này, Quân đội chính phủ Syria đang chuẩn bị chiến dịch quân sự nhằm vào các phe phái khủng bố - đối lập tại khu vực phía tây nam Syria xung quanh thành phố Daraa. 

Chiến dịch này được kỳ vọng sẽ mở lại đường cao tốc M5, một đường giao thông quan trọng  của Syria, kết nối Damascus và quốc gia láng giềng Jordan và bảo đảm an ninh biên giới với Jordan cũng như đường ranh giới 

với khu vực Golan bị Israel chiếm đóng. 

Giờ khai hoả được cho là sẽ bắt đầu trong một vài ngày tới, nhưng phía Liên minh chống khủng bố do Mỹ dẫn đầu đang đe dọa can thiệp nếu phía Syria tấn công. 

Nếu các lực lượng chính phủ Syria tại Daraa trong khi đang tấn công vào khu vực bị chiếm bởi IS cũng như al-Qaeda và các nhóm do Mỹ ủng hộ mà bị Liên minh không kích thì không còn lý lẽ nào chối cãi được việc Mỹ bảo vệ cho những kẻ khủng bố.

Các thoả thuận giữa Nga và Mỹ đều chỉ là hình thức.

Vào ngày 7/7/2017, Mỹ - Nga và Jordan đã đồng ý thiết lập một khu vực “giảm leo thang căng thẳng” ở phía tây nam Syria. 

Thông tin về bảo đảm an ninh khu vực này không được công bố rộng rãi và việc triển khai bị trễ chủ yếu là do phía Mỹ - Jordan.

Nga đã đề nghị để cảnh sát quân sự Nga tham gia giám sát khu vực nhưng phía Mỹ đã từ chối.

Việc mở lại đường cao tốc quan trọng M5 đến Jordan vốn là một phần của kế hoạch giảm căng thẳng cũng không diễn ra. 

Trong khi đó, lệnh ngưng bắn trong khu vực đã bị phá vỡ nhiều lần với các cuộc tiến công của phe đối lập liên kết với al-Qaeda vào khu vực lân cận thành phố Daraa (đã bị đẩy lui vào cuối năm 2017) và song song với đó là giữa IS và các nhóm thân al-Qaeda đang diễn ra.

Chú thích bản đồ: Hiện tại ở Daraa vẫn đang diễn ra giao tranh liên tục giữa nhóm IS “Jaysh Khalid Ibn Al-Walid” và các nhóm phiến quân thân al-Qaeda tại Sheikh Sa'ad, thị trấn Jilin và Hayt ở nông thôn.

Vào tháng 11/2017, hai Tổng thống Mỹ - Nga trong cuộc gặp trực tiếp tại Đà Nẵng đã đồng thuận một Bản ghi nhớ hiện trường bao gồm hoàn toàn khu vực phía tây nam Syria. 

Bản ghi nhớ này cũng không được công bố trên các phương tiện truyền thông đại chúng. 

Phe bảo thủ tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh Hoa Kỳ (ISW) không chấp nhận các thỏa thuận này mặc dù nó đã vạch ra các giới hạn ở khu vực Nam Syria nhằm hạn chế hoạt động của Vệ binh Cộng hoà Iran và al-Qaeda. 

Về phần mình, Israel đã yêu cầu Mỹ và Nga cam kết không có nhóm vũ trang nào liên quan đến Iran nên đến gần khu vực này, nhưng thực tế là ngoài phát ngôn ra, không có bộ quy tắc ứng xử nào được thống nhất. 

ISW cũng lưu ý: al-Qaeda đã khai thác “khu vực giảm leo thang căng thẳng” để phát triển một “thiên đường an toàn lâu bền” dọc theo biên giới Syria-Jordan.

Cả hai nhóm khủng bố al-Qaeda lẫn Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) đều không được các bên đề cập trong các thỏa thuận ngừng bắn. 

Nghị quyết của Hội đồng Bảo an LHQ số 2249 và 2254 yêu cầu tất cả các thành viên LHQ đấu tranh với al-Qaeda, IS, các cá nhân và nhóm liên kết với chúng, kêu gọi các quốc gia thành viên LHQ "xóa bỏ những nơi ẩn náu an toàn mà chúng đã thiết lập trên những khu vực quan trọng tại Syria". 

Vào tháng 12/2017, Mỹ tuyên bố ngưng tài trợ cho các phe phái “đối lập” ở Tây Nam Syria.

Trên thực tế, một số nhóm bao gồm cả al-Qaeda chỉ còn nguồn tài trợ duy nhất về tiền bạc, vũ khí, cứu thương từ phía Israel.

Phản ứng của các bên liên quan tới chiến dịch sắp tới tại Daraa. Mỹ đưa ra thông điệp “cứng rắn”.

Chú thích ảnh: Bộ quốc phòng Syria uỷ nhiệm cho Lực lượng đặc biệt Tiger chỉ huy các lực lượng tham gia chiến dịch Nam Syria tại Daraa.

Trong những ngày gần đây, những chiếc trực thăng của quân đội Syria đã rải truyền đơn chiêu hàng trên các thị trấn "nổi dậy" ở phía tây của các khu vực nổi dậy. 

Họ yêu cầu các nhóm phiến quân ngưng chiến đấu và hòa giải với chính phủ Syria. 

Chú thích ảnh: Truyền đơn của Quân đội Syria ném xuống thị trấn Inkhil, Daraa yêu cầu đối phương hạ vũ khí và cộng tác.

Đại sứ Iran tại Jordan Mojtaba Ferdowsi tuyên bố công khai rằng Iran không có vai trò trong bất kỳ hoạt động quân sự nào của quân đội Syria ở phía nam Syria. 

Ông bổ sung thêm: “Sau khi kết thúc sứ mệnh của mình (tiêu diệt khủng bố) tại Syria, Iran cam kết sẽ không hiện diện quân sự ở Syria và bất cứ khi nào chính phủ Syria yêu cầu, chúng tôi (Vệ binh Cộng hoà Iran) sẽ rời khỏi đất nước này.”

Rõ ràng là chính phủ Syria và các đồng minh có quyền để chống lại IS và al-Qaeda độc lập với bất kỳ thỏa thuận leo thang nào. Các nghị quyết của Liên Hiệp Quốc thậm chí còn đòi hỏi điều đó. 

Nhưng người Mỹ thì nghĩ khác, thực tế là đêm ngày 25/5 Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã công bố mối đe dọa vũ lực:

“Hoa Kỳ quan tâm đến các báo cáo về một hoạt động quân sự của chế độ Assad sắp xảy ra ở tây nam Syria trong ranh giới của khu vực giảm leo thang căng thẳng đã đàm phán giữa Hoa Kỳ, Jordan và Liên bang Nga năm ngoái và tái khẳng định giữa hai Tổng thống Trump và Putin tại Đà Nẵng, Việt Nam vào tháng 11. 

Hoa Kỳ vẫn cam kết duy trì sự ổn định của khu vực giảm leo thang tây nam và ngừng bắn. 

Hoa Kỳ cảnh cáo chế độ tại Syria, chúng tôi sẽ chống lại bất kỳ hành động quân sự nào có nguy cơ mở rộng xung đột hoặc gây nguy hiểm cho lệnh ngừng bắn tại Tây Nam Syria.

Là người bảo lãnh của khu vực leo thang này với Nga và Jordan, Hoa Kỳ sẽ thực hiện “các biện pháp cứng rắn” và phù hợp để đối phó với các vi phạm của chế độ Assad. “

Chú thích ảnh: Toàn văn tuyên bố của BNG Hoa Kỳ.

Chúng ta tự hỏi "các biện pháp cứng rắn và phù hợp" mà Hoa Kỳ đã lên kế hoạch là gì?

Với các ngôn từ mạnh mẽ kể trên, liệu sẽ là một cuộc tấn công bằng tên lửa hành trình mới? Các cuộc không kích lan rộng? Hay sử dụng vũ khí hạt nhân? 

Hiện tại, chúng ta vẫn chưa thấy phản ứng nào từ phía Syria hay Nga về tuyên bố kể trên.

Chú thích Clip: Một số tù binh IS bị phiến quân thân al-Qaeda bắt sống tại Daraa gần đây.